Początki białostockiego oddziału Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego sięgają roku 1960, kiedy powołano Komitet Organizacyjny, a następnie 19 stycznia 1962 roku Delegaturę Oddziału Warszawskiego PTE, liczącą 44 członków. Następnie pod patronatem Związków Zawodowych PTE zapoczątkowano cykl szkoleniowy załóg przedsiębiorstw produkcyjnych oraz zorganizowano kursy: ekonomiki inwestycji oraz zaopatrzenia i gospodarki materiałowej. W latach 1962/63 zostają powołane także: Koło Terenowe w Białymstoku zrzeszające 26 ekonomistów, Koło Zakładowe przy Oddziale Wojewódzkim NBP (29 członków), Koło Zakładowe przy Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej (28 członków), Koło Terenowe w Ełku (Oddział NBP, 22 członków). Podjęto także kolejne starania w celu zorganizowania Kół Terenowych w Łomży, Suwałkach i Hajnówce.
Uchwałą Zarządu Oddziału Warszawskiego z dnia 13 grudnia 1963 roku powstał Oddział Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Białymstoku. Pierwszy Zjazd Konstytucyjny powołanego Oddziału odbył się 27 stycznia 1964 roku. Funkcję Przewodniczącego Oddziału powierzono Edmundowi Hahnowi, który pełnił ją przez pięć kolejnych kadencji (1964-1981).
Początkowo stałą siedzibą Oddziału dzięki uprzejmości Wyższej Szkoły Inżynierskiej oraz ówczesnego Dziekana Doc. Nawary był budynek tej uczelni przy ulicy Białej. Zarząd Oddziału skoncentrował swoją uwagę na rozwoju organizacyjnym PTE i stabilizacji pracy w samym Zarządzie. Powołano stały Sekretariat Zarządu Oddziału, rozpoczęto porządkowanie podstawowych zagadnień organizacyjnych i członkowskich, podjęto inicjatywę pozyskania członków wspierających, jednak głównym celem stało się tworzenie nowych Kół PTE. Podjęto decyzję o założeniu Biblioteki Fachowej dostępnej wszystkim ekonomistom i studentom, a także zorganizowano szereg odczytów i dyskusji według aktualnej wówczas problematyki gospodarczej i ekonomicznej. Następnie powstały nowe Koła Zakładowe oraz nowa forma organizacyjna w PTE - sekcje problemowe. Swój rozwój Koło PTE w tamtych czasach zawdzięczało w dużej mierze zgłaszanym przez fabryki zapotrzebowaniem na kursy i szkolenia.
W 1975 roku liczba członków i kół działających na obszarze trzech województw: białostockiego, łomżyńskiego i suwalskiego osiągnęła stan: 2617 członków, 130 kół oraz 114 członków zbiorowych. Na przełomie lat 1975/76 Zarząd Oddziału Międzywojewódzkiego powołał Regionalne Rady Koordynacyjne Kół PTE w Łomży i Suwałkach stwarzając w ten sposób warunki do usamodzielniania się tych podmiotów. Z kolei w 1981 roku powstaje Oddział PTE w Suwałkach. Na koniec 1980 roku w poszczególnych województwach do PTE należało:
- woj. białostockie - 1658 członków w 81 kołach;
- woj. łomżyńskie - 279 członków w 15 kołach;
- woj. suwalskie - 680 członków w 34 kołach.
Przy Zarządzie Oddziału działały także cztery sekcje: Społeczno-Ekonomicznych Problemów Regionu, Ekonomii Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Ekonomiki Przemysłu oraz Ekonomiki Handlu. Najbardziej dynamiczny rozwój kół i członków notowany jest w latach 60-tych i 70-tych. Struktura przynależności według płci wskazuje, że większość w Oddziale stanowiły kobiety oraz ekonomiści ze średnim wykształceniem ekonomicznym. Największą ilość członków PTE stanowili pracownicy reprezentujący przemysł.
W latach 1976-1980 wzrosła inspirująca działalność sekcji pogłębiona współpracą z pracownikami naukowymi w Filii Uniwersytetu Warszawskiego i punktu konsultacyjnego SGPiS. Organizowano doradztwo dla zakładów pracy i kół PTE oraz konkursy na najlepiej pracujące koło PTE. W roku 1974 powstał Międzywojewódzki Klub Jednostek Inicjujących, który już w 1977 roku zrzeszał 120 przedsiębiorstw, organizując seminaria, konferencje i spotkania dyskusyjne. Następnie w kwietniu 1979 roku został zorganizowany Międzywojewódzki Klub Eksporterów, którego działalność opierała się na organizacji odczytów i dyskusji z zakresu roli nauki w rozwoju społeczno-gospodarczym, planowania przestrzennego w nowym, zmienionym podziale administracyjnym kraju. Dużo uwagi poświęcono funkcjonowaniu wielkich organizacji gospodarczych i doskonaleniu systemu planowania. Przy aktywnym działaniu członków sekcji zorganizowano konferencje naukowe: “Białostocka Aglomeracja Miejska 2000” czy “Perspektywy rozwoju społeczno-ekonomicznego województwa łomżyńskiego”. Sekcja Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej zajmowała się głównie problemami gospodarki żywnościowej organizując odczyty, dyskusje i konferencje.
Współdziałanie z uczelniami wyższymi, a mianowicie z Filią Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku i Politechniką Białostocką oraz Ośrodkiem Badań Naukowych, stanowiło podstawę działalności publikacyjnej - w szczególności wydania czterech kolejnych tomów “Regionu Białostockiego”.
W kolejnych latach nastąpiło rozszerzenie współpracy z Naczelną Organizacją Techniczną, Stowarzyszeniem Księgowych i Wojewódzką Radą Związków Zawodowych. Zarząd Oddziału realizuje zadanie pozyskania jak największej ilości członków oraz kładzie nacisk na współpracę z młodzieżą. Powstają koła młodych ekonomistów, głównie w szkołach i na uczelniach wyższych. Zarząd Oddziału przy współpracy z wieloma działaczami społecznymi, organizuje Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej, natomiast Oddział w Białymstoku prowadzi bibliotekę liczącą 2250 tomów publikacji oraz czasopism ekonomicznych. Wszystkie te cele były realizowane dzięki zaangażowaniu wielu znanych ekonomistów białostocczyzny takich jak m.in.: Wiktor Pukniel, Ryszard Horodeński, Roman Sikorski, Leszek Kupiec, Zdzisław Kurek, Magdalena Bogdanowicz, Arkadiusz Podhorowski, Krystyna Płońska, Kazimierz Tercjak, Anna Biedulewicz, Anatol Ciszewski, Czesław Chociej, Edward Dębowski, Jadwiga Miształ, Józef Szabłowski, Honorata Klepacka, Tadeusz Łobacz, Grzegorz Bonifaciuk, Mirosław Siwicki, Aniela Talecka, Wiktor Cyuńczyk, Aleksander Sokół, Tadeusz Wnorowski, Krzysztof Wójtowicz, Anna Kuchniewska, Barbara Kołodziej, Henryk Popko, Helena Głowacka, Eugenia Burzyńska, Edward Romatowski, Henryk Krawiec, Stanisław Kowalski, Anna Dakowicz, Jan Rachubka, Elżbieta Owsiejczuk, Piotr Lemancewicz, Janusz Lach, Aleksy Zin, Zygmunt Turowski, Tadeusz Swidzyński, Tadeusz Tanajewski, Wiesław Zawadzki, Jerzy Hulpowski, Mieczysław Karpiński, Stanisław Bialuk, Antoni Stanisławski, Józef Czeszyk, Edward Przekop, Władysław Waszkiewicz, Józef Letki, Helena Głowacka, Ryszard Niwiński, Anna Barszczewska, Jerzy Bartosiewicz, Mieczysław Dołgoszej, Stanisław Grodzki, Tadeusz Kalinowski, Grzegorz Flejter, Zofia Trzaskowska, Edmund Hahn. Wiele wysiłku i zaangażowania społecznego w realizację zadań statutowych i uchwał Oddziału PTE wnieśli pracownicy etatowi biura: Dyrektor Wanda Chomczyk i jej następczyni Alina Zybała, wieloletnia główna księgowa - Aniela Łobodzińska oraz długoletni Dyrektor Dyrekcji Szkolenia Ekonomicznego Ryszard Caban. Za zasługi na odcinku społecznej działalności w PTE szereg osób zostało wyróżnionych odznaczeniami państwowymi.
Zadania przyjęte do realizacji przez Międzywojewódzki Oddział PTE w okresie wprowadzenia stanu wojennego (13 grudnia 1981 roku) wymagały ścisłej współpracy z organami władzy politycznej i administracyjnej. W latach 1981-1984 organizowane były konsultacje indywidualne i zbiorowe przy udziale pracowników naukowych uczelni wyższych i wybitnych specjalistów. Działalność Oddziału PTE była niezwykle prężna dzięki temu, że Zarząd Oddziału dokonał wielu przedsięwzięć mających na celu aktywizację ekonomistów zrzeszonych w Kołach. Prace Kół w dużej mierze inspirowała Komisja do Spraw Kół, która kładła nacisk na stan organizacyjny, podnoszenie wiedzy oraz umocnienie pozycji i funkcji koła w macierzystym zakładzie pracy.
Kolejny Zarząd Oddziału Wojewódzkiego PTE w Białymstoku (kadencja 1981-1985) został wybrany dnia 15 stycznia 1981 r., natomiast funkcję Prezesa objął dr Wiktor Punkiel (Filia Uniwersytetu Warszawskiego). 18 marca 1985 roku pod hasłem „Aktywność i wiedza – to powinności ekonomistów wobec gospodarki”, zorganizowano VII Zjazd Oddziału Międzywojewódzkiego Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego Oddział w Białymstoku. Wzięło w nim udział około 100 osób w tym 50 delegatów, przedstawiciele członków zbiorowych PTE i zaproszeni goście. Na zjeździe wybrano Zarząd na kadencję 1985-1989, a Prezesem został mgr Wiesław Lerman. Działalność merytoryczna Oddziału uwzględniała m.in. działania statutowe dotyczące programu realizacyjnego II etapu reformy gospodarczej, opartego na: równoważeniu gospodarki poprzez pobudzanie wzrostu podaży, umocnienie pieniądza, przebudowę struktury cen i dochodów oraz urealnienie parametrów ekonomicznych, a także przebudowę systemu zarządzania gospodarką.
W roku 1988 kontynuowana była działalność Międzywojewódzkiego Klubu Organizacji Gospodarczych, którego Przewodniczącym był mgr Kazimierz Tercjak. Działalność Klubu skierowana była na pomoc merytoryczną przedsiębiorstwom w rozwiązywaniu problemów ekonomicznych związanych z wdrażaniem II etapu reformy gospodarczej. Klub zorganizował konferencje pt.: „Polityka pieniężno-kredytowa” (29.02.1988); „Polityka płac przedsiębiorstw” (16.06.1988); „Rozwiązania systemowe na lata 1989-1990” (23-24-11.1988). Przy PTE Białystok działały dwie Rady Koordynacyjne w Łomży i w Bielsku Podlaskim oraz dwie Sekcje: Sekcja Ekonomiczno-społecznych Problemów Regionu (przewodniczący doc. dr hab. Ryszard Horodeński) oraz Sekcja Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej (przewodniczący prof. dr hab. Jan Gajewski). W ramach Klubu Organizacji Gospodarczych dla przedsiębiorstw działał punkt konsultacyjny, natomiast współpraca Oddziału z podmiotami zagranicznymi była prowadzona poprzez udział naukowców z krajów socjalistycznych we wszystkich konferencjach organizowanych przez Oddział w 1988 roku. Młodzi ekonomiści z zakładów pracy i uczelni wyższych byli zapraszani na spotkania dyskusyjne organizowane przez Sekcje oraz Klub Organizacji Gospodarczych. Studenci brali udział w przeprowadzaniu badań ankietowych w zakładach pracy, korzystali z biblioteki Oddziału oraz pisali artykuły do Wydawnictwa „Region Białostocki. Studia ekonomiczno-społeczne”.
Pierwsze trudności związane z funkcjonowaniem białostockiego Oddziału PTE miały miejsce po roku 1988, co związane było z likwidacją wielu przedsiębiorstw, a tym samym zmniejszeniem dostępności środków niezbędnych do finansowania organizowanych szkoleń. Siedziba Oddziału została przeniesiona do Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku, co wpłynęło na wzrost aktywności członków, wśród których znaleźli się pracownicy z czterech białostockich uczelni: Politechniki Białostockiej, Uniwersytetu w Białymstoku, Wyższej Szkoły Ekonomicznej, Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku. Oddział liczył wtedy ponad 50 członków (w tym 10 ze sfery przemysłowej).
W latach 1989-1993 aktywność OM PTE Białystok koncentrowała się głównie na działalności szkoleniowej (seminaria, prelekcje, konsultacje i kursy) i statutowej (organizacja zjazdu, odczyty, opracowanie regulaminu organizacyjnego OM PTE, współudział w opracowaniu Statutu PTE, organizacja i przeprowadzenie czterech edycji Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej). W roku 1992 odbył się Nadzwyczajny Zjazd Oddziału, a 26 czerwca 1992 roku Oddział uzyskał osobowość prawną. W okresie kadencji zorganizowano 28 seminariów dla przedsiębiorstw, banków, spółek i innych podmiotów gospodarczych z zakresu m.in: prawa wekslowego, podatku dochodowego od osób fizycznych i prawnych, podatku od wartości dodanej towarów i usług VAT, oddłużania oraz restrukturyzacji finansowej banków i przedsiębiorstw, prawa dewizowego czy ryzyka bankowego. Ponadto, w 1992 roku dla około 50 osób, przedstawicieli jednostek gospodarczych – członków wspierających PTE, zorganizowane zostało seminarium na temat „Ochrona rynku przed nieuczciwą konkurencją zagraniczną”. Seminarium zostało przeprowadzone przez Sekretarza Generalnego Zarządu Głównego PTE – Prof. Urszulę Płowiec. Łącznie we wspomnianym okresie przeszkolono w różnych formach około 1350 osób. W ramach współpracy z młodzieżą systematycznie były organizowane i przeprowadzane Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej. Liczba uczestników na etapie eliminacji szkolnych wynosiła od 300 do 730 uczniów rocznie.
W kolejnych latach członkowie Oddziału podejmował szereg aktywności m.in.: profesorowie H. Bronakowski i R Horodeński uczestniczyli w Kongresie Ekonomistów Polskich 4.11.1993 r.u oraz w XVI Krajowym Zjeździe PTE w terminie 5-6 listopada 1993 roku w Warszawie. Zorganizowano VII Okręgową edycję Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej: w zawodach I stopnia wzięło udział 747 osób – uczniów z piętnastu szkół. W styczniu i lutym 1994 roku został zorganizowany cykl pięciu czternastogodzinnych szkoleń z zakresu podstawowych elementów marketingu dla 120 osób na zlecenie PSS „Społem” w Białymstoku. Ponadto ZOM PTE Białystok firmował kurs dla kandydatów na maklerów organizowany przez Zespół Doradców Finansowych TAX – AUDYTOR sp. z.o.o. w Poznaniu i Z.K.i D.E. sp. z.o.o. w Białymstoku w maju 1994 roku.
W 1995 roku zainicjowano prace nakierowane przede wszystkim na uruchomienie biura ZOM PTE Białystok i reaktywowanie działalności statutowej. W ramach popularyzacji wiedzy ekonomicznej zorganizowano seminarium nt. aktualnych zagadnień giełdy i rynku kapitałowego w Polsce (czerwiec 1995 roku). Referat wprowadzający wygłosiła Pani Anna Linde – Dyrektor Działu Promocji Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Ponownie jak w poprzednich latach aktywnie i efektywnie pracował Komitet Okręgowej Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej kierowany przez Prof. dr hab. H. Sasinowskiego. W 1995 roku pozyskano dodatkowo trzech członków wspierających, co umożliwiło ZOM PTE Białystok przetrwanie trudnego okresu. Działalność w bieżącym roku sponsorował również Zarząd Banku Wschodniego S.A. w Białymstoku, który jednocześnie udostępniał swój lokal na zebrania Prezydium ZOM PTE Białystok.
W latach 1996-1997 kontynuowano działania zmierzające do konsolidacji środowiska ekonomistów oraz popularyzacji wiedzy ekonomicznej poprzez organizację wydarzeń:
- Forum dyskusyjne „Białostockie Dni Gospodarki” (14.09.1996) zorganizowane w ramach cyklu imprez organizowanych przez Izbę Przemysłowo-Handlową w Białymstoku, gdzie omawiano problemy rozwoju gospodarczego regionu i przedsiębiorczości, a uczestniczyło w nim ok. 40 osób;
- seminarium „Analiza i planowanie finansowe” (5.11.1996) zorganizowane we współpracy z firmą „InterLan” z Bydgoszczy (ok. 60 uczestników);
- X Olimpiada Wiedzy Ekonomicznej;
- Forum Gospodarcze „Polityka rolna – element polityki rozwoju gospodarczego regionu” (14.02.1997), organizowane przez ZOM PTE Białystok we współpracy z Wydziałem Ekonomicznym Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku, Wydziałem Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku.
W 2001 roku nowym Prezesem PTE Oddział w Białymstoku został dr Zbigniew Ejsmont. Siedzibę PTE przeniesiono do Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku. Podjęto próby aktywizacji środowiska ekonomistów w Białymstoku i województwie. Szczególną aktywność w tym zakresie wykazał Sekretarz Zarządu PTE dr Stanisław Grzelak.
Staraniem Oddziału było zaproszenie skierowane do przedstawicieli kół uczelnianych PTE z Uniwersytetu w Białymstoku, Politechniki Białostockiej i Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w celu przedyskutowania kierunków przyszłej pracy PTE w Białymstoku. Wynikiem wspólnych prac była formuła Podlaskiego Forum Ekonomistów, a w przyszłości Podlaskiego Kongresu Ekonomistów. W skład zespołu koordynującego weszły następujące osoby dr Adam E. Szczepanowski – WSFiZ w Białymstoku, dr Grażyna Klamecka-Roszkowska – WSE w Białymstoku, dr hab. Mirosława Kozłowska-Budziak - Wydział Ekonomii i Zarządzania UwB, dr Anna Dyhdalewicz – Wydział Zarządzania PB. Pierwsze Podlaskie Forum Ekonomistów pod hasłem: „Ekonomia wobec współczesnych problemów rozwoju”, odbyło się w siedzibie Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku, w dniu 26.03.2008 r. Spotkanie te odbywają się do dnia dzisiejszego.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Od 2010 roku znacznie zmniejszała się liczba członków, dlatego też zwołano Nadzwyczajne Walne Zgromadzeniu (05.03.2013 r.), na którym podjęto dyskusję nad przyszłością Oddziału. Dzieło aktywizowania działalności podjął nowy Prezes Zarządu - dr hab. Adam Sadowski, prof. UwB. Od tego momentu ma miejsce ciągła poprawa merytorycznej działalności towarzystwa, następuje też systematyczny przyrost liczby członków. Od roku 2013 siedziba Oddziału PTE w Białymstoku, dzięki uprzejmości Władz Uniwersytetu w Białymstoku, mieści się w budynku Wydziału Ekonomii i Zarządzania UwB przy ul. Warszawskiej 63.
Po wyborze Adama Sadowskiego na Prezesa Oddziału PTE w Białymstoku i przeniesieniu Oddziału pod skrzydła Wydziału Ekonomii i Zarządzania Uniwersytetu w Białymstoku działalność stowarzyszenia uległa widocznemu ożywieniu. Po okresie stagnacji Oddział zaczął powiększać swój stan osobowy (81 członków na dzień 31.12.2018), a także podjęto nowe inicjatywy: wydawniczą – do końca 2018 roku opublikowano 10 monografii oraz konkursową – coroczny konkurs na najlepszą pracę licencjacką i magisterską. Kontynuowane są cykliczne spotkania ekonomistów ze środowisk białostockich w ramach Podlaskich Forów Ekonomistów. Od 2008 roku takich seminariów/konferencji zorganizowano dziewiętnaście (do końca 2018 r.).
Jednym z najważniejszych przedsięwzięć statutowych jest także organizowanie Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej. To coroczne zadanie realizowane jest od 32 lat, pod kierownictwem Zarządu Krajowego PTE, przy wsparciu Ministerstwa Edukacji Narodowej. Oddział jest patronem licznych przedsięwzięć, m.in. konferencji naukowych z cyklu "Rozwój społeczno-gospodarczy w teoriach ekonomicznych" czy „Współczesne problemy ekonomiczne w badaniach młodych naukowców”. Realizację dalszych planów przerwała śmierć Prezesa dr hab. Adama Sadowskiego, prof. UwB. Aktualny Zarząd Oddziału, któremu od 2018 roku przewodniczy dr hab. Ewa Gruszewska, prof. UwB, zobowiązał się do kontynuowania działalności statutowej Towarzystwa i jego dalszego rozwoju. Planowane są kolejne aktywności, konferencje, spotkania w ramach Podlaskiego Forum Ekonomistów, organizowanie Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej czy działalność wydawnicza.
mgr Marta Maksimczuk
mgr Julita Augustyńczyk
mgr Anna Protasiewicz
