Sprawozdanie z XX Jubileuszowego Podlaskiego Forum Ekonomicznego nt. „Ekonomia wobec współczesnych problemów rozwoju. Wyzwania na kolejną dekadę”

XX Jubileuszowe Podlaskie Forum Ekonomistów odbyło się 20 marca 2019 roku w siedzibie Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku. Wśród zaproszonych i przybyłych gości znaleźli się Prezes Zarządu Krajowego Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego – Pani prof. Elżbieta Mączyńska, JM Rektor Uniwersytetu w Białymstoku – Pan prof. Robert Ciborowski, Rektor Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania – doc. dr Edward Hościłowicz, Wicemarszałek Województwa Podlaskiego – Pan Stanisław Derehajło, Pan Stanisław Łobejko – Profesor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, Zarząd i Członkowie Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego Oddział w Białymstoku, przedsiębiorcy z województwa podlaskiego oraz doktoranci i studenci podlaskich uczelni wyższych. W spotkaniu uczestniczyli też przedstawiciele podlaskich mediów. Prowadzącym i gospodarzem Jubileuszowego Podlaskiego Forum Ekonomistów był Dziekan WSFiZ oraz Wiceprezes Zarządu PTE Oddział w Białymstoku – Pan dr Adam Szczepanowski.

Zebranych członków PTE oraz zaproszonych gości przywitał dr Adam Szczepanowski. Na wstępie nawiązał do wieloletniej tradycji podlaskiego oddziału PTE oraz do idei spotkań Podlaskiego Forum Ekonomistów i ich wcześniejszych tematów. W dalszej kolejności przedstawił program XX Forum i zwrócił uwagę na jego odświętny, jubileuszowy charakter. Słowo wstępne wygłosił Rektor WSFiZ – doc. dr Edward Hościłowicz, który stwierdził, iż dyskusje i analizy przedstawiane w trakcie odbywających się cyklicznie forów, są niezmiernie istotne z punktu widzenia problemów podlaskiej gospodarki. Wskazał działalności, które historycznie decydowały o rozkwicie regionu, w tym gałęzie przemysłu bawełnianego, oraz na branże, które dziś mogą pobudzić rozwój naszego regionu, w tym branże informatyczne. Nawiązał również do tematyki XX Forum, czyli do wyzwań stojących przed dynamicznie zmieniającą się gospodarką i potrzebami jej mieszkańców.

Do problemów, z jakimi boryka się podlaska gospodarka oraz wyzwań, jakie przed nią stoją, nawiązał również Wicemarszałek Województwa Podlaskiego – Stanisław Derehajło. Zwrócił uwagę na zaistniałą, z racji na kończący się okres finansowania, konieczność zaprogramowania nowej strategii rozwoju województwa. Nawiązując do niniejszego spotkania wskazał na potrzebę uwzględnienia w niej propozycji zarówno środowiska naukowego, jak i przedsiębiorstw. Wskazał na istotną rolę potencjału uczelni wyższych w rozwoju regionu oraz potrzebę współpracy między organami władzy a uczelniami wyższymi.

Panel naukowy otworzyła Prezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego – Pani Prof. Elżbieta Mączyńska. W pierwszej kolejności pogratulowała sukcesu, jakim jest XX Podlaskie Forum Ekonomiczne, składając pamiątkowy grawerton na ręce Zarządu białostockiego oddziału PTE, tj. Pani Prezes prof. Ewy Gruszewskiej i Pana Wiceprezesa, inicjatora Podlaskich Forów Ekonomicznych, dr. Adama Szczepanowskiego. Porównała też spotkanie w ramach Podlaskiego Forum Ekonomistów do Światowego Forum Ekonomicznego, odbywającego się w Davos, nazywając tutejsze: „Podlaskim Davos”. Następnie wskazała na główne obszary działalności Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, w tym działalność wydawniczą stowarzyszenia.

Głównym tematem wystąpienia prelegentki był referat pt. „Przesilenie cywilizacyjne - globalne trendy w gospodarce”. Pani Profesor zwróciła uwagę, iż znajdujemy się w trakcie czwartej rewolucji przemysłowej, której głównym zapłonem jest niewyobrażalne tempo zmian cywilizacyjnych, w tym zmian systemu gospodarczego, zmian typu przekazu i komunikacji, czy zmian warstw społecznych. Obecnie, jak stwierdziła, mamy do czynienia z przesileniem cywilizacyjnym. Symbolem nadchodzącej cywilizacji cyfrowej jest sztuczna inteligencja. Czy można przygotować się na te zmiany? Pani Profesor stwierdziła, iż podstawowym zadaniem państwa w tym zakresie jest zadbanie, by nie ujawniały się mankamenty tych gwałtownych zmian: „Władza musi stworzyć infrastrukturę, takie rozwiązania, które zniwelowałyby negatywne skutki tych zmian”. Wśród wymienionych przez prelegentkę wyzwań współczesnego świata znalazły się m.in.: „grzech ekstrapolacji”, ryzyko demograficzne, nierówności dochodowe i majątkowe („kielich wstydu”), syndrom gospodarki nadmiaru („bulimia systemowa”), problemy zmierzenia pracy i płacy, uberyzacja, „syndrom rowerzysty”. Pani Profesor zwróciła uwagę, iż celem gospodarek jest harmonijny i trwały rozwój. Koniecznością, by trwały rozwój osiągać, jest monitoring przemian zarówno w wymiarze globalnym i lokalnym, jak i makro – i mikroekonomicznym.

Kolejny, ważny głos w dyskusji, podjął prof. Robert Ciborowski przedstawiając referat nt. „Uwarunkowania konwergencji technologicznej w gospodarkach rozwijających się”. Prelegent zwrócił uwagę na dystans technologiczny, jaki dzieli kraje Unii Europejskiej. W swym referacie zwrócił uwagę na problemy mierzenia, definiowania, czy klasyfikowania innowacji. Jak stwierdził: „innowacja zmienia technologiczną trajektorię gospodarki”. Rektor UwB mówił też o konieczności rozwijania wewnętrznych zasobów, rozwijaniu umiejętności adaptacji nowości, lepszej eksploatacji mocnych stron bazy badawczej oraz uruchamiania ukrytych elementów przedsiębiorczości i wiedzy, które mogłyby zdynamizować naszą gospodarkę. Wystąpienie Pana Rektora zakończyło pierwszą część Forum.

W przerwie dyskusji prelegenci, obecni członkowie PTE oraz goście mieli możliwość spróbowania jubileuszowego tortu, który ufundowano w związku z dwudziestym spotkaniem w ramach Podlaskich Forów Ekonomistów.

Po przerwie, kolejny prelegent Pan prof. Stanisław Łobejko z SGH w Warszawie, w swym referacie pt: „Transformacja cyfrowa – nowe wyzwania dla polskich przedsiębiorstw” odniósł się w dużym stopniu do wystąpienia Pani prof. E. Mączyńskiej. Zwrócił uwagę na fakt, iż żyjemy w świecie technologii. Czwarta rewolucja przemysłowa niesie ze sobą przyspieszony rozwój technologii cyfrowych oraz sztucznej inteligencji. Coraz większą rolę w przedsiębiorstwach odgrywają roboty. Sztuczna inteligencja oraz Internet sprawiają, że maszyny i urządzenia mogą komunikować się wzajemnie, współpracować ze sobą, przekazywać sobie informacje oraz działać autonomicznie. Według profesora czwarta rewolucja przemysłowa pociąga za sobą konieczność zmian w organizacji i zarządzaniu przedsiębiorstwami. Dominującym powinno być stosowanie w przedsiębiorstwach koncepcji Zarządzania 2.0, według którego „najcenniejszym zasobem organizacji są ludzie, którzy posługując się cyfrowymi technologiami oraz kreatywnością w dużym stopniu decydują o sukcesie firmy.”

Dopełnieniem poruszanych kwestii okazało się wystąpienie, Pana Jana Zadykowicza - prezesa firmy JAZON Sp. z o.o. Prelegent w swym referacie pt. „Współczesne problemy rozwoju z punktu widzenia przedsiębiorcy” pokrótce przedstawił główne obszary działalności swojej firmy wskazując na ich innowacyjny charakter. Wskazywał, że rewolucja 4.0 dokonuje się na naszych oczach. Niemniej jednak główną osią rozważań były aktualne problemy przedsiębiorstw, wśród których wymienił: niż demograficzny oraz brak skutecznych impulsów jego zmian, niedostatek wykwalifikowanej kadry, system kształcenia zawodowego, brak skutecznej edukacji społecznej, niewystarczające zintegrowanie działania środowisk gospodarczych, naukowych, administracyjnych, ekonomicznych i rządowych w poprawie produktywności i nowoczesności przemysłu oraz obecności na rynkach zewnętrznych.

Po wysłuchaniu interesującego spojrzenia i głosu ze „świata praktyki i biznesu” prowadzący spotkanie – dr Adam Szczepanowski – zachęcił wszystkich do dyskusji wokół poruszanych przez prelegentów problemów.

Często poruszanym tematem w dyskusji panelowej okazała się kwestia niedostosowania kwalifikacji pracowników do wymagań stawianych przez gospodarkę. Prof. E. Mączyńska wskazała na istotną rolę przedsiębiorstw w funkcjonowaniu systemu dualnego kształcenia (w szkołach zawodowych). Stwierdziła, że nadal istotnym problemem w gospodarce jest fakt, że przedsiębiorcy nie koncentrują się na wykształceniu, lecz na wykorzystaniu podstawowych umiejętności pracowników. Zwrócono też uwagę na problemy funkcjonowania systemu szkolnictwa wyższego, w tym: nieodpowiadający potrzebom gospodarki program szkół wyższych (prof. S. Łobejko, dr A. Kopczuk), pogarszający się system przekazywania wiedzy (prof. R. Ciborowski), system finansowania nauki (W. Dembowski, prof. R. Ciborowski), skracający się czas wdrażania wiedzy (dr A. Kopczuk), brak możliwości praktycznego wykorzystania swojej wiedzy, zaniechanie doktoratów wdrożeniowych (J. Zadykowicz, prof. S. Łobejko). W trakcie dyskusji próbowano też znaleźć rozwiązania ww. problemów, w tym m.in. zwrócono uwagę na konieczność wypracowania nowych metod współpracy między praktyczną sferągospodarki ze sferą naukowo-badawczą (współpraca biznes-uczelnie) (Pan J. Zadykowicz) czy konieczność inwestowania przez przedsiębiorstwa w edukację swoich pracowników oraz w robotyzację firm (prof. E. Mączyńska).

Spotkanie w ramach XX Forum podsumowała Prezes Białostockiego Oddziału PTE – prof. E.Gruszewska. Zwróciła uwagę, iż zarówno referaty, jak i przeprowadzona dyskusja wskazywała naproblem dysfunkcjonalności instytucjonalnej polskiej gospodarki. Następnie podziękowała wszystkim za czynny udział w Forum, a w szczególności Pani Prezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, prof. E. Mączyńskiej, Prelegentom, Rektorowi WSFiZ za gościnność i możliwość zorganizowania Podlaskiego Forum Ekonomistów w WSFiZ w Białymstoku oraz prowadzącemu Forum – dr. A. Szczepanowskiemu. Zaprosiła też zebranych na kolejne XXI Podlaskie Forum Ekonomistów, które odbędzie się w drugiej połowie bieżącego roku na Wydziale Ekonomii i Zarządzania UwB, a którego tematyka poświęcona będzie badaniom zmarłego prof. Adama Sadowskiego – byłego prezesa PTE Oddział w Białymstoku.

dr Magdalena Owczarczuk